Cửa trượt Shoji là nét đẹp đặc trưng, đại diện cho sự giản đơn nhưng tinh tế trong thiết kế kiến trúc truyền thống Nhật Bản. Thay vì sử dụng bức tường dày, thô kệch để phân chia khu vực riêng tư trong văn phòng Sobokuya Việt Nam, chúng tôi sử dụng cửa Shoji để tạo ra một phong cách, một không gian sống và làm việc chuẩn Nhật Bản. Bởi vì, với chúng tôi: Happiness is Simplicity.

Giới thiệu cửa trượt Shoji Nhật Bản

Cửa Shoji là gì?

Cửa trượt Shoji (cửa lùa gỗ kiểu Nhật) là một loại cửa truyền thống của Nhật Bản, được tạo nên bằng cách sử dụng giấy Washi dán trên khung gỗ Kumiko với kỹ thuật đặc biệt.

Công dụng chính của cửa trượt Shoji dùng để ngăn mưa gió, phân chia không gian sống và che chắn ánh sáng. Giấy Shoji của Nhật Bản có khả năng khuếch tán ánh sáng ngoài trời vào không gian phòng giúp căn phòng trở nên sáng hơn vào ban đêm và dịu mát vào ban ngày. Ngoài ra, giấy Shoji cũng có khả năng điều hòa độ ẩm và nhiệt độ tạo cảm giác thoải mái khi bước chân vào căn nhà. 

Shoji thường được dùng làm cửa sổ, cửa ra vào, cửa lùa hoặc vách ngăn phân chia không gian giữa các phòng. Tùy thuộc vào mục đích sử dụng mà Shoji có độ dày, kích thước khác nhau, phù hợp với nhu cầu cụ thể của gia chủ.

Tiêu chí chọn gỗ làm cửa Shoji: nhẹ, không co ngót, cong vênh và mối mọt. Các loại gỗ tự nhiên bao gồm: Hinoki, Sugi, tần bì, sồi, … thường dùng để làm cửa truyền thống Nhật Bản sau khi đáp ứng đủ các yếu tố trên. 

Việc sử dụng cửa trượt Shoji không chỉ mang lại không gian sống đẹp, thanh lịch mà còn mang đến sự thư giãn cho cả gia đình. Sự kết hợp hài hòa giữa vật liệu tự nhiên có màu sắc nhẹ nhàng tạo cảm giác gần gũi với thiên nhiên. Đặc biệt, hương thơm của gỗ cũng giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi mỗi khi trở về căn nhà thân yêu sau một ngày dài làm việc vất vả.

Các loại Shoji trong thiết kế nhà truyền thống Nhật Bản

Tùy theo mục đích sử dụng mà Shoji có thể được gọi với những cái tên như:

• Tấm chắn Shoji: Bao gồm tấm chắn đơn và tấm chắn gập dùng để ngăn cách không gian, tạo sự riêng tư tạm thời. Việc sử dụng tấm chắn Shoji giúp dễ dàng mở rộng không gian khi gia đình muốn thay đổi mục đích sử dụng của căn phòng.
• Vách ngăn Shoji: Dùng để phân chia không gian sống với mục đích riêng tư nên thường sử dụng 2 lớp giấy Shoji giúp cách âm tốt hơn, tạo không gian kín, ấm cúng nhưng vẫn không làm cho căn nhà bị thiếu ánh sáng.
• Cửa trượt Shoji: Cấu tạo gần giống như vách ngăn Shoji nhưng có thể di chuyển được với thanh trượt (ray) nên thường được làm cửa sổ, cửa ra vào trong thiết kế nhà gỗ truyền thống Nhật Bản

Cấu tạo cửa trượt Shoji Nhật Bản

Cửa Shoji không chỉ là nét đặc trưng độc đáo của thiết kế kiến trúc Nhật Bản mà còn là nét đẹp nghệ thuật của những người nghệ nhân khi làm ra những chiếc cửa tưởng chừng như đơn giản này.

Sử dụng cửa Shoji trong thiết kế nhà đã thể hiện được sự nhanh nhạy, thông thái của người Nhật khi hoàn toàn khắc chế được không gian nhỏ hẹp bằng cách sử dụng những vách ngăn Shoji thay cho những bức tường cục mịch, nặng nề. Vậy, có gì trong vách ngăn Shoji “mỏng manh” này?

Khung – Khung gỗ Kumiko

Cửa trượt Shoji có nguồn gốc từ Trung Quốc và được du nhập vào Nhật Bản từ giữa thế kỷ 7 đến thế kỷ 8. Đến thế kỷ 12, người dân Nhật đã cải tiến về thiết kế và công năng sử dụng, đưa cửa trượt Shoji trở thành nét đặc trưng trong thiết kế kiến trúc nội thất và văn hóa Nhật Bản.

Khung cửa Shoji còn được gọi là khung gỗ Kumiko do sử dụng kỹ thuật ghép các mẩu gỗ nhỏ tạo ra các sản phẩm tùy theo yêu cầu. Giống như phương pháp Jikugumi mà Sobokuya Việt Nam đã giới thiệu, phương pháp Kumiko cũng không sử dụng đinh vít trong quá trình lắp ghép.

Khung gỗ Kumiko dùng các mộng gỗ ghép với nhau theo kiểu âm – dương, kiểu khoan lỗ, … Kỹ thuật này yêu cầu sự tỉ mỉ, chính xác tuyệt đối và có gần 200 mẫu từ thời Edo (1603-1968) được sử dụng cho tới ngày nay.

Một số kiểu khung gỗ Kumiko phổ biến trong thiết kế cửa trượt Shoji:

• Aragumi Shoji: Thiết kế hình vuông kích thước lớn. Đây là mẫu tiêu chuẩn thường được dùng trong cửa Shoji.
• Yokoshige Shoji: Thiết kế hình chữ nhật dài hơn theo chiều ngang, phổ biến ở phía Đông Nhật Bản
• Tateshige Shoji: Thiết kế hình chữ nhật dài hơn theo chiều dọc, phổ biến ở phía Tây Nhật Bản

Tấm ốp chân cửa – Koshi

Koshi là phần thấp nhất của Shoji, sử dụng những tấm gỗ ốp vào chân cửa giúp tránh mưa hoặc các yếu tố bên ngoài tác động lên cửa trượt Shoji. Ngày nay, khi vách cửa Shoji thường được dùng khu vực bên trong căn nhà (nằm sau kính) thì phần Koshi Shoji cũng được thay đổi dần về thiết kế để phù hợp với tổng thể của căn nhà.

Giấy Shoji – Giấy Washi

Washi là một loại giấy được sản xuất bằng phương pháp thủ công rất đặc trưng của Nhật Bản. Giấy Washi có màu sắc nhẹ nhàng, thường được chế từ vỏ cây Kozo (cùng họ cây dâu tằm), Mitsumata, Gampi nhưng cũng có thể từ cây gai dầu, lúa mì hoặc tre. 

Giấy dùng cho cửa trượt Shoji hiện nay được chia làm hai loại chính: giấy Washi thủ công và giấy Shoji phủ Vinyl. Sự kết hợp tuyệt vời giữa màu sắc nhẹ nhàng cùng thiết kế cửa Shoji thẩm mỹ, tiện dụng đã vẽ một bức tranh tuyệt đẹp cho căn phòng khi có ánh nắng chiếu vào.

Hiện nay, có nhiều loại giấy được mô phỏng khá giống giấy Washi nhờ kỹ thuật làm giấy tiên tiến hơn nhưng vẫn không thể so sánh được với giấy Washi được làm thủ công 100% bởi bàn tay người nghệ nhân làm giấy Nhật Bản.

Thanh trượt (ray)

Không giống như vách hay tấm chắn, cửa Shoji có thể trượt trơn tru trên thanh ray được thiết kế thông minh giúp quá trình đóng mở căn phòng trở nên đơn giản. 

Một đường ray chạy ở trên sàn nhà và một đường ray treo trên cùng được gắn với mặt dưới của dầm. Các rãnh sẽ được cắt trên mỗi thanh ray. Số lượng rãnh tùy thuộc vào số tấm cửa Shoji mà gia đình sử dụng sẽ có những biến thể khác nhau khi thiết kế hệ thống trượt.

Thật khó tin khi chúng ta hoàn toàn mở được cánh cửa chỉ bằng một ngón tay và hệ thống trượt đã góp một phần không nhỏ trong quá trình đưa cửa Shoji trở nên phổ biến tại Nhật Bản và nhiều nơi trên Thế giới.

Khóa

Có thể nhiều người nghĩ rằng cửa Shoji sẽ không có khóa nhưng thực ra ở những căn phòng ngủ vẫn có một phần nhỏ được thiết kế làm khóa cho cửa Shoji.

Ưu nhược điểm khi sử dụng cửa trượt Shoji trong kiến trúc nội thất Nhật Bản

Ưu điểm

• Thân thiện với môi trường: Cửa Shoji sử dụng 100% vật liệu từ thiên nhiên không gây hại tới môi trường. Khả năng khuếch tán ánh sáng của cửa Shoji giúp căn phòng bừng sáng khi có ánh nắng chiếu vào.
• Tính thẩm mỹ: Những thiết kế sử dụng cửa Shoji tạo sự đơn giản nhưng tinh tế, dễ kết hợp với nhiều phong cách kiến trúc từ truyền thống đến hiện đại sang trọng.
• Dễ dàng tháo lắp: Với việc sử dụng ray trượt không bánh xe và kỹ thuật truyền thống Kumiko giúp gia đinh dễ dàng tháo lắp cửa khi chuyển đổi mục đích sử dụng.
• Khắc chế không gian nhỏ hẹp: Thay vì sử dụng những cánh cửa kéo thì cửa trượt Shoji giúp căn nhà trở nên rộng rãi, dễ dàng kết nối với không gian bên ngoài.
• Tiết kiệm năng lượng: Giấy Washi có khả năng hấp thụ độ ẩm và thông gió, khả năng cách nhiệt, tăng hiệu quả của máy điều hòa và hệ thống sưởi.

Nhược điểm

• Cần chú ý giữ gìn: Giấy Washi dù khá dai và dày hơn giấy viết nhưng vẫn có khả năng bị rách dù chỉ sử dụng một lực nhỏ.
• Giá thành tương đối cao: Tấm chắn Shoji được làm hoàn toàn thủ công bởi bàn tay của những người nghệ nhân có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề nên giá thành tương đối cao so với cửa được sản xuất hàng loạt.
• Khả năng cách âm, tạo không gian riêng tư không tốt: Tuy cửa Shoji đóng kín và có khóa chốt nhưng vẫn không thể so sánh về khả năng cách âm với các loại vật liệu khác như kính hoặc cửa gỗ thông thường.
• Khó vệ sinh: Phần khung là nơi dễ bám bụi và khó khăn khi vệ sinh do sử dụng kỹ thuật ghép những mẩu gỗ nhỏ và mảnh. Ngoài ra, giấy Washi cũng cần thay thế định kỳ do khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khiến giấy bị chuyển dần sang màu vàng.

Giá cửa trượt Shoji có đắt không?

Với thiết kế đơn giản và tinh tế, cửa Shoji Nhật Bản đã trở thành biểu tượng của văn hóa và truyền thống Nhật Bản và được sử dụng rộng rãi trong kiến trúc và trang trí nội thất hiện đại, tạo ra một không gian sống độc đáo và gần gũi với thiên nhiên. 

Nếu bạn đang tìm kiếm một phong cách trang trí độc đáo và tinh tế, hãy xem xét sử dụng cửa Shoji Nhật Bản trong không gian của bạn. Sobokuya Việt Nam tự tin là đơn vị cung cấp cửa trượt Shoji được làm thủ công 100% từ các nghệ nhân Nhật Bản. Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và báo giá sản phẩm.

---

Sobokuya Vietnam – Tư vấn, thiết kế, thi công phong cách Nhật Bản
Website: https://sobokuya.vn/
Fanpage : Sobokuya Vietnam
Address: R102, 01SH11, Vinhomes Ocean Park, Thị trấn Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội.
Tel: (84) 03 8284 2525
Email: info@sobokuya.vn