Các loại gỗ tự nhiên phổ biến nhất trong kiến trúc Nhật Bản

Những ngôi nhà gỗ đã chứng kiến cuộc sống của người dân và sự phát triển của đất nước Nhật Bản trong hàng trăm năm qua. Có 4 loại gỗ chính được sử dụng để xây dựng nhà gỗ, đó là Hinoki, Sugi , Karamatsu và Akamatsu. Bài viết này giới thiệu với các bạn một số thông tin về đặc điểm của các loại gỗ tự nhiên phổ biến nhất trong thiết kế – xây dựng kiến trúc Nhật Bản.

Gỗ tự nhiên là gì?

Gỗ tự nhiên là loại gỗ được khai thác trực tiếp từ tự nhiên (cây ăn quả, cây lấy nhựa – tinh dầu,…) hoặc trong các khu vực trồng rừng lấy gỗ theo quy định của pháp luật. Các cây gỗ khi đến tuổi trưởng thành, đủ điều kiện khai thác sẽ có phần thân cứng cáp, chắc chắn, đảm bảo đạt tiêu chuẩn cho xây dựng, nội thất.

Gỗ tự nhiên chia làm nhiều loại:

• Gỗ bình dân: sồi, xoan đào, tần bì, … Nhóm gỗ này thường dễ trồng, sinh trưởng nhanh, dễ khai thác.

• Gỗ cao cấp: óc chó, sồi Mỹ, … Nhóm gỗ này tại Việt Nam tương đối ít nên thường được nhập khẩu từ nước ngoài nên giá thành khá cao. Điểm mạnh của các dòng gỗ cao cấp là vân gỗ và màu sắc đẹp, tuổi thọ cao.

• Gỗ quý: lim, táu, hương, nghiến, … Nhóm gỗ này thường khó trồng, sinh trưởng chậm, , khan hiếm, mang lại giá trị cao. Thường thấy trong các thiết kế nội thất sang trọng, đẳng cấp do có vân gỗ và màu sắc độc lạ.

Ưu nhược điểm của các loại gỗ tự nhiên trong kiến trúc

Ưu điểm

• Tính thẩm mỹ cao: Điểm đặc biệt của gỗ tự nhiên nằm ở vân gỗ. Cũng giống như vân tay của con người là sự tồn tại duy nhất, không ai giống ai thì vân gỗ cũng như vậy, không thể tồn tại hai loại gỗ có vân giống nhau. Điều đó cũng thể hiện sự độc đáo trong từng thiết kế: độc tôn – duy nhất. Ngoài ra, mỗi loại gỗ tự nhiên cũng sẽ có màu sắc riêng biệt, phù hợp với nhiều phong cách thiết kế từ cổ điển, tân cổ điển, hiện đại.

• Tính bền vững: Nếu so với gỗ công nghiệp, gỗ ép thì gỗ tự nhiên chính là một sự khẳng định về độ bền và độ chắc chắn cao. Tại Nhật Bản, người ta sử dụng thang đo độ cứng Janka để xác định gỗ cứng (cây hạt kín), gỗ mềm (cây lá kim) trong thử nghiệm độ cứng của một tấm gỗ tự nhiên.

• Tính thích dụng: Có một câu nói rất hay của KTS Mai Anh Tú: “Nếu công năng không đặt lên hàng đầu, kiến trúc đẹp chỉ là thứ lãng phí.” Một căn nhà được làm bằng gỗ tự nhiên có thể sử dụng từ bảy tám mươi năm đến cả trăm năm nếu được bảo trì, bảo dưỡng đúng cách. Đây cũng là cách người Nhật giúp tiết kiệm tài nguyên, hạn chế rác thải và bảo vệ môi trường. 

Nhược điểm

• Giá thành cao: Tại Việt Nam, gỗ đang ngày càng khan hiếm dẫn đến tình trạng phải nhập khẩu gỗ từ các nước khác. Ngoài ra, gỗ tự nhiên không thể sản xuất hàng loạt nên cũng khiến giá thành đắt hơn nhiều so với các vật liệu khác.

• Gỗ bị cong vênh hoặc co ngót: Dù đã được phơi khô 5-7 năm và xử lý cơ bản nhưng gỗ vẫn sẽ cong vênh hoặc co ngót phụ thuộc vào nhiệt độ và độ ẩm của môi trường xung quanh.

Các loại gỗ tự nhiên trong xây dựng – nội thất Nhật Bản

Mặc dù tồn tại những nhược điểm trên, xong việc sử dụng gỗ tự nhiên trong xây dựng và thiết kế nội thất Nhật Bản vẫn tăng cao. Những người thợ mộc lành nghề với nhiều năm kinh nghiệm đã tổng kết và gợi ý các loại gỗ tự nhiên phổ biến thường được sử dụng trong dự án mà Sobokuya đã thi công.

Hinoki/ 桧 – Gỗ Pơ-mu Nhật

Hinoki là một loại gỗ thuộc họ lá kim có tên khoa học là Chamaecyparis Obtusa. Loại cây này được phân bố ở phía Đông Nam của tỉnh Fukishima trên đảo Honshu và được xác nhận ở các khu vực Yakushima ở Shikoku và Kyushu

Hinoki là một trong những loại gỗ được yêu thích nhất trong hoạt động xây dựng truyền thống của Nhật Bản. Dác gỗ có màu trắng vàng nhạt. Lõi gỗ có màu trắng vàng, nâu nhạt. Ở Việt Nam, người ta thường gọi gỗ Hinoki là Pơ mu Nhật vì có một vài đặc tính tương đồng do Pơ mu là một chi trung gian giữa hai chi Chamaecyparis và Calocedrus.

Đặc điểm nổi bật:

• Có độ bóng đẹp và mùi thơm đặc trưng, giúp thư giãn tốt.
• Có khả năng đuổi côn trùng, chống mối mọt cao.
• Độ cứng tốt và gia tăng độ cứng trong vòng 200 năm sau khi thu hoạch.
• Hinoki không chỉ được sử dụng làm vật liệu xây dựng mà còn được dùng làm bồn tắm, bàn ghế, tủ bếp…

Đặc biệt khi được sử dụng làm vật liệu xây dựng, Hinoki được biết đến là loại vật liệu tuyệt vời về độ bền, hình dáng, mùi hương,… và là vật liệu không thể thiếu trong việc xây dựng đền, chùa, nhà Nhật Bản truyền thống.

Chùa Horyuji được xây dựng vào năm 607 và sử dụng gỗ Hinoki làm vật liệu xây dựng. Đây là ngôi chùa 5 tầng lâu đời nhất còn tồn tại trên thế giới nhờ vào khả năng gia tăng độ cứng của gỗ Hinoki sau khi thu hoạch.

Sugi / 杉 – Gỗ cây tùng

Trong các loại gỗ tự nhiên, Sugi là một loại gỗ thường được sử dụng phổ biến ở Nhật Bản, được dùng làm ván trần, cột nhà hay cửa lùa, cửa sổ. So với Hinoki thì gỗ Sugi khá nhẹ nên không phù hợp với những sản phẩm yêu cầu độ cứng cao.

Đặc điểm nổi bật:

• Gỗ có màu nâu đỏ nhạt, vân gỗ tự nhiên đẹp, có tác dụng chống ẩm mốc tốt nên thường được sử dụng cho nhà vệ sinh, bồn tắm, tủ ..
• Mềm và dễ cưa xẻ, độ đàn hồi tốt.

Sugi là loại gỗ cứng cáp, được sử dụng nhiều trong các kết cấu chịu lực cũng như các công trình ngoài trời bởi khả năng chống mục nát cao.

Karamatsu/カラ松

Karamatsu là loài cây lá kim và rụng lá vào mùa đông, mọc mới vào mùa xuân. Karamatsu cũng là một trong các loại gỗ tự nhiên thường thấy trong kiến trúc nhà gỗ truyền thống Nhật Bản.

Đặc điểm nổi bật:

• Dác gỗ có màu nâu trắng, lõi gỗ màu nâu đỏ trắng.
• Ván gỗ cứng và thô. Độ cứng cao.
• Độ bền chịu nước khá cao.

Karamatsu thường được dùng làm cột trụ trong các ngôi nhà gỗ. Nhờ những tiến bộ gần đây trong công nghệ xử lý gỗ, Karamatsu dần được sử dụng nhiều để làm dầm, ván sàn, ván tường, v.v.

Akamatsu/アカマツ 

Người ta nói rằng vỏ cây màu đỏ là nguồn gốc của cái tên Akamatsu. Dác gỗ có màu nâu trắng, lõi gỗ có màu nâu nhạt và chứa nhiều dầu thông. Gỗ Akamatsu thường được dùng trong bồn tắm, dầm ngang, cửa kéo Shoji, sàn gỗ, v.v.

Đặc điểm nổi bật:

• Độ bền cao, khả năng chịu ẩm tốt.
• Gỗ có độ cứng cao.
• Đường vân đẹp
• Hương thơm nhẹ đặc trưng tạo cảm giác thư thái

Tại Xưởng chế tác Sobokuya Nhật Bản, để duy trì độ chắc chắn của phần mái lớn và toàn bộ nhà xưởng, chúng tôi áp dụng phương pháp dần kép sử dụng 4 dầm ngang làm bằng gỗ Akamatsu. Chúng tôi không sử dụng các cây cột gỗ ở không gian giữa của xưởng để đảm bảo nhà xưởng có không gian làm việc rộng rãi.

Với những thông tin chi tiết về các loại gỗ tự nhiên được dùng phổ biến trong kiến trúc Nhật Bản mà Sobokuya Việt Nam cung cấp, hy vọng hữu ích với bạn. Bạn có thể ghé thăm Văn phòng Sobokuya Việt Nam để được cảm nhận sự khác biệt giữa các loại gỗ tự nhiên của Nhật Bản. Mọi thông tin chi tiết vui lòng liên hệ:

————-

Sobokuya Vietnam – Tư vấn, thiết kế, thi công phong cách Nhật Bản
Website: https://sobokuya.vn/
Fanpage: Sobokuya Vietnam
Address: R102, 01SH11, Vinhomes Ocean Park, Thị trấn Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội.
Tel: (84) 03 8284 2525
Email: info@sobokuya.vn